دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی مورخ ، پژوهشگر ، استاد دانشگاه و  نویسنده بزرگ وسرشناس معاصر ایران مدت ها قبل زنگ خطری را درمورد غفلت از ابوالفضل بیهقی به صدا در آورده است. این مطلب را مرحوم استاد محمود بیهقی در کتاب ارزشمند خود با نام سبزوار شهر دانشوران بیدار مورد اشاره قرار داده است .
محمود بیهقی در این بخش از کتاب خود با استفاده از منابع معتبر تاریخی ، ابتدا به محل زندگی ابوالفضل بیهقی دراواخر عمر و محل احتمالی دفن وی در شهرهای غزنین یا هرات افغانستان یا شهر سبزواردر ایران اشاره می کند و در پایان توصیه دکتر باستانی پاریزی را یادآور می شود که گفته است : «اینک تکرار می کنم که تا قوم و خویش های او ، در ماوراء اَترَک پیدا نشده اند و مزاری در ماوراء خواف و عشق آباد برایش درست نشده و ... قبر واقعی او را پیدا و یا بنای یادبودی ، برای او در بیهق برپا کنند و یادی از  این مورخ بزرگ بنمایند.»(منبع:سبزوار شهر دانشوران بیدار ، مولف محمود بیهقی ، انتشارات دامینه ، 1379 ، چاپ سوم ، صفحه 11)
منبع: مجله اینترنتی اسرارنامه
 

دکتر سید محمد علوی مقدم استاد برجسته ادبیات فارسی و چهره ماندگار کشور درباره اهمیت کتاب تاریخ بیهقی می گوید:
بسياري از نويسندگان پس از تاريخ بيهقي تحت تأثير اين كتاب قرار گرفتند. از نويسندگان و شاعران معاصر، احمد شاملو در شعرش و محمود دولت آبادي در رمان هاي خود تحت تأثير نثر تاريخ بيهقي هستند و درواقع نويسندگان و شعراي بسياري به لحاظ محتوايي و نيز از منظر عمق نگاه و ژرفاي بينش، بسيار تحت تأثير بيهقي قرار گرفته اند.

منبع: روزنامه ایران

 دکتر محمدجعفر یاحقی از اساتید برجسته ادبیات فارسی در کشور نیز می گوید:
تاريخ بيهقي بر تارك نثر فارسي قرار دارد.  تاريخ بيهقي يكي از بنيان هاي زبان فارسي است كه تاكنون كم تر به آن پرداخته شده است.  عضو هيأت امناي انجمن ترويج زبان و ادب فارسي با اشاره به اول آبان ماه، «روز ملي بيهقي» اظهار داشت: اميدوارم اين روز سرآغازي باشد بر اين كه هر سال بتوان به اين بهانه به «تاريخ بيهقي» پرداخت و ناگفته هايي را درباره اين كتاب مطرح كرد.

منبع: روزنامه ایران

محمود دولت آبادی آقای رمان ایران و از نام آورترین نویسندگان ایران در قرن معاصر:  بیهقی آدم درستی است و نسبت به آنچه می‎‎نویسد، منصف است و نسبت به کاری که انجام می‎دهد، عمیقا احساس مسئولیت می‎کند. اصل موضوع در چگونه آدم بودن نویسنده است. بیهقی در کلامش هیچ صنعتی نیاورده و کلام او به معنی نخواستن زبان دیگر از دل جامعه‌ی ایران است، او می‌گوید من می‌خواهم زبان خودم را داشته باشم و بیهقی نتیجه‎ی چنین نخواستنی است.

در سعدی بیش از هر چیز صنعت نوشتن غلبه دارد؛ اما در کلام بیهقی، صداقت نوشتن غالب است. من به‌عنوان داستان‌پرداز به بیهقی نزدیک شدم، چراکه بیهقی در داستان‌پردازی بسیار آموزنده است. او نویسنده است و تخیل بیهقی است که امروز بعد از هزار سال می‌شود به او نگاهی ویژه داشت. به این دلیل است که او فقط تاریخ‌نویس نیست و ارکان یک اثر ادبی، مناسبات یک اثر ادبی، شخصیت و چهره و پیوستاری یک اثر ادبی را می‌توان در کتاب او دید.

من از بیهقی آموزه‌ای دارم که شاید به آن اشاره نشده و این آموزه انصاف است. بیهقی انسانی متعادل و منصف است. اگر از سلاطین غزنوی یاد می‌کند و می‌گوید بهشت نصیب آن‌ها باد، از آن روست که باور دارد آنچه اهمیت دارد، این است که این باور با تملق‌گویی، چاپلوسی و نان کسی را خوردن و سفره‌اش را لگد مال کردن، فرق دارد.

منبع: خبرآنلاین

علی‌اصغر محمدخانی: معاون فرهنگی شهر کتاب درباره‌ کتاب «تاریخ  بیهقی» می گوید: همه‌ حکایت‌های بیهقی خوانده نشده است؛ اما زبان و کلام او اثرگذار بوده و در کنار کلیله و دمنه و گلستان سعدی به‌عنوان سه متن فارسی تأثیرگذار از او یاد شده است. تأثیر بیهقی بر واژگان را می‌توان در فرهنگ‌نامه‌ دهخدا دید. واژه و تعبیرات زیادی در «دهخدا» و «امثال‌الحکم» هست که تنها شاهد مثال این واژگان، تاریخ بیهقی است و ویژگی‌های تاریخ بیهقی بر بسیاری اثر داشته، ویژگی ایجاز و پرهیز از حشو و زواید در شعر شاملو و نثر دولت‌آبادی از بیهقی گرفته شده است.

منبع: خبرآنلاین

زندگینامه

بیهقی درسال 385 ه. ق در ده حارث آباد بیهق(سبزوار قدیم) به دنیا آمد .نامش را ابوالفضل محمد نهادند. پدر ش اورا در سالهای اول زندگی در بیهق یا همان  سبزوار  و سپس، در شهر نیشابور به کسب دانش گماشت. ابوالفضل که از هوش ویژه‏ای برخوردار بود و به کار نویسندگی عشق می‏ورزید، در جوانی از سبزوار و  نیشابور به غزنین رفته (حدود 412 هـ.ق)، جذب کار دیوانی گردید و با شایستگی و استعدادی که داشت به زودی به دستیاری خواجه ابونصر مشکان بر گزیده شد (صاحب دیوان رسالت محمود غزنوی ). این استاد تا هنگام مرگ لحظه‏ای بیهقی را از خود جدا نساخت و چنان گرامی اش می‏داشت که حتی اسرار دستگاه غزنویان را نیز با او در میان می گذاشت و این کاربعدها سرمایه گرانبهایی برای بیهقی گردید، چنانکه رویدادهایی را که خود شاهد و ناظر نبوده از قول استادش نقل کرده است. 

پس از محمود، بیهقی در پادشاهی کوتاه مدت امیر محمد (پسر محمود) دبیر دیوان رسالت بود و هنگامیکه که مسعود به پادشاهی رسید، ‏شاهد لحظه به لحظه زندگانی او بود، و به همین دلیل است که تاریخ خود را مثل روزشمار زندگی او نوشته است. پس از در گذشت بونصر مشکان (431 هـ.ق) سلطان مسعود، بیهقی را برای جانشینی استاد از هر جهت شایسته ولی« جوان» دانسته ــ هر چند که وی در این هنگام چهل و شش ساله بوده است ـــبه این جهت بو سهل زوزنی را جایگزین او کرد و بیهقی را بر شغل قبلی نگه داشت. 
 ناخشنودی بیهقی از همکاری با او در کتابش منعکس شده است، تا آنجا که تصمیم به استعفا گرفت، ولی سلطان مسعود او را به پشتیبانی خود دلگرم و به ادامه کار واداشته است. 

پس از کشته شدن مسعود (432 هـ.ق) بیهقی همچون میراثی گرانبها، به خدمت دستگاه پادشاهی فرزند او(مودود) مشغول شد و پس از آنکه نوبت فرمانروایی به عبدالرشید ـ پسر دیگر محمود غزنوی ـ رسید، بیهقی چنان تجربه کسب کرده بود که شایسته ی شغل صاحبدیوانی شد. اما مدتی نگذشت که در اثر مخالفت و سخن چینی‏های غلامی فرومایه ، از کار بر کنار گردید، و سلطان دست این غلام را در بازداشت بیهقی و غارت خانه او باز گذاشت. بیهقی سر گذشت دردناک این دوره از زندگیش را در تاریخ خود آورده بوده است که این بخش از نوشته‏های وی جزو قسمتهای از دست رفته کتاب است، ولی خوشبختانهعوفی در فصل نوزدهم از باب سومجوامع الحکایات این داستان را نقل {به معنا} کرده است: 
 

بیهقی که دیگر به روزگار پیری و فرسودگی رسیده و در زندگی خود فراز و نشیبهای بسیار دیده بود، زمان را برای گردآوری و تنظیم یادداشتهای خود مناسب یافته و از سال 448 هـ .ق به تألیف تاریخ پردازش خود پرداخت و در سال 451 این کار را به انجام رساند. 
او 22 سال به نوشتن تاریخش گذراند که به قولی او را پدر نثر پارسی میدانند چون همت گمارد و نثر را که قبل او عربی کامل بود به پارسی تبدیل کرد و در تاریخش که سی جلد بود پارسی و نثر فارسی به کار بردو سبک نوشتن و نگارش فارسی و سبزواری و بیهقی و خراسانی  را به تاریخ برد 
بیهقی هشتاد و پنج سال زیسته و به گفته ابوالحسن بیهقی که دیگر افاخار افرین شهرسالت سبزوار است  در«تاریخ بیهق» به سال 470 هـ.ق در گذشته است و به این ترتیب نوزده سال پس از اتمام کتابش زنده بوده و هرگاه به اطلاعات تازه‏ای در زمینه کار خود دسترسی می‏یافته، آن را به متن کتاب می‏افزوده است. 

کار او اینجا حالب است که در سخت ترین شرایط کشور زبان و نثر فارسی را زنده کرد و داستان ها و تاریخ کشور را به زبانی ساده و نه پر تملق نوشت و این نشان از شجاعت او در عصری دارد که تملق شاهان در شعرها و نوشته ها موج شاید موج میزده است. 

تاریخ بیهقی

معرفی آثار

ویژگی سخن